Bańska Wyżna noclegi – Wioska Bańska dociera swymi korzeniami XVI wieku, została stworzona na mocy przywileju królewskiego z 1532 roku i lokowana na prawie niemieckim przez Prokopa Pieniążka w 1591 roku. Bańska Wyżna pokoje gościnne wchodziła w skład starostwa nowotarskiego, na głównym stanowisku wsi stał wybieralny wójt. Pierwszy znany wójt Bańskiej – Jędrzej Jarząbek, w okresie panowania Zygmunta III Wazy przewodniczył sądom, zbierał podatki, czynsze, utrzymywał porządek i rozstrzygał drobne spory. Bańska była wioską typowo rolniczą. Nazwa Bańska Wyżna agroturystyka została zaczerpnięta od nazwy Brzóska Mała – dziś osiedla Bańska Niżna zwana Podbrzyskami. Inni mówią, że nazwa Bańska pochodzi od drogi prowadzącej do bani czyli kopalni rud metalu w Tatrach. Bańska noclegi leży na wierzchowinie Pogórza Gubałowskiego. Największym wzniesieniem jest Świerków Wierch około 805 metrów nad poziomem morza. W skład wsi wchodzą miejscowości; Gielatówka, Kubackówka i Pitoniówka. Bańska miała swoją kartę w księdze historii regionu i kraju. Jej synowie walczyli w szeregach armii austriackiej i legionów polskich podczas I wojny światowej. Brali czynnie udział w walce z okupantem i różnych formach oporu podczas II wojny światowej. Obecnie Bańska jest miejscowością turystyczno-rolniczą ze stale rozwijającą się infrastrukturą, dzięki dużemu zaangażowaniu mieszkańców i władz samorządowych. Do zabytkowych obiektów Bańskiej zaliczyć można pochodzącą z XVIII okresu kapliczkę na Dorulowym z figurką Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia, którą zabrano w II połowie XX wieku. Obecnie znajduje się tam figurka Matki Bożej Ludźmierskiej. Krzyż, dzwonek i dzwonnicę na Świerkowym Wierchu postawiono w 1908 roku z postępów ówczesnego wójta Wojciecha Cieśli. Innym zabytkiem pochodzącym z 1930 roku jest Krzyż na Sieczkowym zbudowany przez Wojciecha Sieczkę na pamiątkę powrotu z I wojny światowej.W roku 1997 Ojciec Święty Jan Paweł II 7 czerwca poświęcał sanktuarium na Krzeptówkach, następnie jadąc przez Kościelisko, Salamandrę, Gubałówkę, Ząb, Bustryk, Sierockie, Bańską Wyżną, Bańską Niżną, Maruszynę do Ludźmierza zatrzymał się koło kościoła, który pobłogosławił. Pielgrzymka i błogosławieństwo papieża Polaka, dziś świętego to ogromne zdarzenie w historii wsi i jej mieszkańców. W tym samym okresie końcem października wciągnięto dzwony do wieży kościoła Matki Bożej Fatimskiej w Bańskiej Wyżnej.